Habich Edward Jan (1835-1909)

Talenty

  • Architekt
  • Naukowca

Profil

Matematyk i inżynier. Nieznany w Polsce, bohater w Peru. Był organizatorem szkoły inżynieryjnej w Limie – pierwszej wyższej uczelni technicznej w Ameryce Łacińskiej.

Biografia

Według przekazów rodzinnych został wydalony z Warszawskiego Gimnazjum Gubernialnego za spoliczkowanie dyrektora. W wieku 17 lat rozpoczął naukę w Akademii Artylerii w Sankt Petersburgu. Uczestniczył w walkach Wojny Krymskiej. Następnie rozpoczął studia w Państwowej Szkole Dróg i Mostów w Paryżu, mającej wówczas opinię najlepszej szkoły technicznej na świecie.

Trzy lata zamienił w czterdzieści

Z tytułem inżyniera wrócił do Polski, aby wziąć udział w powstaniu styczniowym. Wraz z bratem Gustawem stworzył oddział, który szybko został rozgromiony przez Rosjan. Po upadku powstania bracia opuścili kraj i udali się do Paryża. We Francji Edward Habich został wykładowcą w Wyższej Szkole Polskiej, a następnie jej dyrektorem. Otrzymał propozycję podpisania umowy z rządem peruwiańskim, według której byłby inżynierem rządowym w tym kraju. Polak przyjął ofertę i w roku 1869 pojawił się w Peru. Kontrakt miał trwać 3 lata. Habich pozostał w Limie przez lat… 40, aż do śmierci w 1909 r., poświęcając całe życie zawodowe nowej ojczyźnie. Był autorem prekursorskich projektów inżynierskich, koordynatorem, i odbiorcą kilkuset kluczowych inwestycji publicznych, wnosząc niekwestionowany wkład w rozwój, modernizację i ukształtowanie Peru. Wprowadził system dziesiętny, był twórcą pierwszych nowoczesnych stowarzyszeń zawodowych i naukowych, reprezentował w wielu dziedzinach Peru na wystawach światowych, m.in. w Paryżu. Zaprojektował szpital w mieście Arica, naprawiał odcinek torowiska budowanej przez Ernesta Malinowskiego kolei transandyjskiej, uszkodzony wylewem rzeki Rímac, i uczestniczył w komisji odbierającej nowo zbudowaną linię kolejową Ilo-Moquegua. Habich był także rzecznikiem oparcia samowystarczalności Peru na górniczej eksploatacji bogactw mineralnych oraz rolnictwie ukierunkowanym na uprawę winorośli, bawełny i trzciny cukrowej. „Nawoływał do podjęcia szeroko zakrojonego programu nawadniania żyznych, ale niedostatecznie zaopatrzonych w wodę obszarów” – zaznaczał prof. Bolesław Orłowski.

Pierwsza w skali kontynentu

Największym osiągnieciem Polaka bez wątpienia było założenie i kierowanie Szkołą Inżynierów Cywilnych i Górnictwa – dziś Universdad Nacional de Ingenería, otwartą 18 marca 1876 r. pierwszą w skali kontynentu Wyższą Uczelnią Techniczną. Uniwersytet do dziś pozostaje jednym z najlepszych w Ameryce Łacińskiej – wykształcił ponad 300 pierwszych inżynierów z Peru, Boliwii, Ekwadoru i Kolumbii. Habich przekształcił tradycyjny system nauczania w nowoczesny system edukacji. „Programy obejmowały zajęcia teoretyczne i praktyczne, zakładały rozwój spectrum specjalizacji, konieczność nauki języków obcych, współpracy i praktyk międzynarodowych dla studentów, jak i kadry, tworzenia własnych periodyków, stowarzyszeń naukowych i wymiany publikacji, budowy bibliotek, laboratoriów i muzeów wydziałowych, stając się na lata wzorem dla wielu krajów sąsiednich”. „Była to uczelnia na dobrym europejskim poziomie, pełniąca też funkcję centralnej instytucji opiniodawczej w sprawach technicznych. Habich kierował nią do końca życia, dbając, by zachowała autentyczną autonomię” – podkreślał prof. Orłowski.

120-metrowy mural

O tym jak ważny dla Peruwiańczyków jest Edward Jan Habich świadczy obejmujący ponad 120-metrów kwadratowych mural z wizerunkiem Polaka. Powstał w 2022 r. dzięki współpracy Ambasady RP w Limie i Universidad Nacional de Ingenieria. Dzieło przedstawia wizerunek naukowca w średnim wieku z typowymi dla niego polskimi sarmackimi wąsami, w tużurku, nawiązującymi do  XIX-wiecznych zdjęć w sepii E. Habicha upublicznianych przez kilkadziesiąt lat. W kolorystyce wizerunku oraz tła  wprowadzono  żywe  barwy, nawiązujące do malarstwa prawnuka Habicha – znanego peruwiańskiego abstrakcjonisty José Tola de Habich (zmarłego w 2019 r.). Pod muralem znajduje się napis „Polska pozdrawia Peru z okazji dwustolecia jego niepodległości”.


Brak dostępu do ankiet

Aby wziąć udział w ankiecie musisz posiadać konto oraz musisz być zalogowany.



Skip to content