Biografia

Jako mały chłopiec cierpiał na dysplazję stawu biodrowego. Przez rodziców – lekarzy został wysłany do kliniki w Niemczech na leczenie ortopedyczne. Efektem ubocznym kuracji był… zaostrzony apetyt na naukę i biegła znajomość języka niemieckiego. Wrócił do Warszawy. W wieku zaledwie 16 lat zdał maturę i wyjechał na studia biologiczne do Genewy. Edukację kontynuował na wydziale chemicznym Uniwersytetu w Bernie. Pod okiem wybitnego naukowca prof. Stanisława Kostaneckiego podjął udaną próbę oswojenia hormonów – w swojej pracy naukowej opisał syntezę estrogenu. Stopień doktora osiągnął w wieku 20 lat. 

Szczury, gołębie i… witaminy 

Do najważniejszego odkrycia w swoim życiu doprowadziły Funka badania nad chorobą beri-beri. Równolegle analizował sposoby odżywiania u szczurów i gołębi. Naukowcowi udało się wyselekcjonować z otrębów ryżowych nieznaną dotąd substancję – tiaminę (witaminę B1). W pracy opublikowanej w 1912 r. przedstawił tezę na temat roli witamin, wskazując, że ich brak jest prawdopodobnie przyczyną wielu chorób m.in. krzywicy czy szkorbutu. Odkrycie to było krokiem milowym w podejściu do odżywiania i znaczenia zbilansowanej diety, a zaproponowany przez badacza termin „witamina” (od łacińskich słów: „vita” – życie i „amine” – związki zawierające azot) bardzo szybko wszedł do większości języków europejskich. 

Od cukrzycy po raka 

O Funku zwykło się mówić naukowiec-wędrowiec, ponieważ bardzo często zmieniał miejsca pracy i zamieszkania. Badania biochemiczne, wymagające skomplikowanych aparatur i dużych nakładów finansowych, prowadził we Francji, Niemczech, Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, a także w Polsce. Również zainteresowania naukowe Funka były rozległe. W czasie I wojny światowej pracował dla amerykańskich koncernów farmaceutycznych nad uzyskaniem łatwo przyswajalnych koncentratów witaminowych. Po przyjeździe do Polski zajmował się wyodrębnieniem insuliny – hormonu odpowiedzialnego za regulację rozkładu węglowodanów. Badania nad cukrzycą Funk kontynuował przez 12 lat w Paryżu, gdzie wybudował własne laboratorium. Wówczas jego naukowe zainteresowania skupiały się również wokół wyciągów wątrobowych – ówcześnie jedynego specyfiku na anemię złośliwą. Po wybuchu II wojny światowej emigrował do USA, gdzie prowadził zaawansowane badania przyczyn powstawania raka. Znając francuski, niemiecki i angielski z łatwością poruszał się po najważniejszych naukowych salonach.  Aż czterokrotnie nominowany był do Nagrody Nobla – bez powodzenia. Działalność Funka zrewolucjonizowała wiele gałęzi medycyny – począwszy od diabetologii, poprzez witaminologię, na onkologii skończywszy. Zmarł w wieku 83 lat w Nowym Jorku. Pozostawił po sobie ponad 200 prac z zakresu biochemii. W 2007 r. amerykańscy muzycy, oddając hołd naukowcowi, założyli zespół Casimir Funk.