Biografia

Przyszedł na świat w Paryżu jako syn cenionego już wówczas malarza Juliusza Kossaka. Pierwszych lekcji rysunku udzielał mu właśnie ojciec. Niewykluczone, że pobierał też nauki u swojego ojca chrzestnego, batalisty Horacego Verneta. Studia artystyczne odbył w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych. Malarstwa uczył się ponadto w Monachium i Paryżu. 

Sławny w Europie 

Wojciech Kossak zamieszkał w rodzinnej willi. „Słynna krakowska Kossakówka była zawsze pełnym gości ośrodkiem życia towarzyskiego i artystyczno-literackiego” – mówiła Barbara Petrozolin-Skowrońska. Jednocześnie bardzo dużo podróżował. Swoje prace wystawiał w Berlinie, Moskwie, Kijowie. Obrazy Kossaka kupowano też w Londynie i Wiedniu. Oficjalnym mecenasem malarza był cesarz Wilhelm II, od którego otrzymał do dyspozycji pracownię ulokowaną w zameczku Monbijou i liczne zamówienia. „W roku 1886 wystawiłem w Künstlerhauzie wiedeńskim pierwszy raz jeden z moich obrazów, malowanych pod wrażeniem służby wojskowej. Wczesnym rankiem, na tle różowego jeszcze nieba, pędzą bataliony strzelców pieszych wprost na widza, do ataku na bagnety, oficer z trębaczem konno na przodzie. Figury były pół naturalnej wielkości, więc i obraz dość duży. Obraz ten do dziś dnia jest jednym z ulubionych cesarza Franciszka Józefa, wisi bowiem on sam jeden w jego cabinet de travail. Ten sam obraz wspomniał przy pierwszem naszem spotkaniu Cesarz Wilhelm jako rzecz mojego pędzla, która mi wyjątkowo w pamięci została” – wspominał sam malarz. Polscy publicyści oskarżali Kossaka o czerpanie korzyści ze współpracy z otoczeniem cesarza-zaborcy. Sam artysta, zrażony nasilającą się antypolską polityką Wilhelma, opuścił Berlin w 1902 roku. 

Odmówił hitlerowcom 

Twórczość Kossaka przepełniona była patriotyzmem. Malarz reprezentował nurt historyczno-batalistyczny. „Znamiennym rysem sztuki Kossaka było odziedziczone po ojcu zamiłowanie do koni, których sylwetki bezbłędnie chwytał w bitewnym tumulcie, paradnym przemarszu i spoczynku” – pisała prof. Irena Kossowska. Do najważniejszych dzieł Wojciecha Kossaka należą: „Olszynka Grochowska”, „Gen. Sowiński na szańcach Woli”, „Noc listopadowa”, „Husaria polska przez Janem III pod Wiedniem”, „Zaślubiny Polski z morzem” i namalowana wspólnie z grupą artystów pod kierownictwem Jana Styki, „Panorama Racławicka”. „Będąc sam żołnierzem artysta doskonale znał realia wojny; cechowała go ponadto erudycyjna znajomość historycznego kontekstu przedstawianych walk oparta na rzetelnych studiach uzbrojenia, mundurów, militarnej strategii i bitewnej taktyki” – wskazywała prof. Kossakowska. W czasie I wojny światowej, mimo zaawansowanego jak na żołnierza wieku, służył w armii austriackiej. Uwieczniał na obrazach sceny z życia legionistów, równolegle pisząc do rodziny o okrucieństwach wojny. Dożył II wojny światowej. Niemcy podziwiając twórczość Kossaka robili zamówienia na jego obrazy. Portretu autorstwa krakowskiego mistrza życzył sobie nawet generalny gubernator Hans Frank. Kossak za każdym razem odmawiał, tłumacząc się wiekiem i chorobą. Ta rzeczywiście wyniszczała jego ciało. Zmarł na raka, z pędzlem w ręku.