Biografia

Po zakończeniu II wojny światowej Wanda Rutkiewicz wraz z rodziną zamieszkała jako repatriantka w Łańcucie, a następnie przeniosła się do Wrocławia. Tam, zdaną maturą, ukończyła II Liceum Ogólnokształcące. Następnie podjęła studia na Politechnice Wrocławskiej, gdzie zdobyła tytuł inżyniera na kierunku elektronicznym. Rozpoczęła pracę w Instytucie Automatyki Systemów Energetycznych. Po przeprowadzce do Warszawy zatrudniła się w Instytucie Maszyn Matematycznych. Jeszcze przed 30-tką doświadczyła kilku życiowych traum – jej brat zmarł na skutek wybuchu miny, a ojciec został zamordowany przez pijanych lokatorów, którym wynajmował pokój w Łańcucie.

Siatka, rajdy i góry

W młodości była dobrze zapowiadającą się siatkarką. Występowała jako atakująca w pierwszoligowej drużynie AZS Wrocław, a także w juniorskiej reprezentacji Polski, której była kapitanem. W latach 70. zdobyła licencję kierowcy rajdowego. Jednak największą pasją okazały się góry. Swoją przygodę ze wspinaczką rozpoczęła na Ślęży oraz w Rudawach Janowickich. W 1962 r. ukończyła kurs taternicki. Przez kolejne lata doskonaliła technikę, zdobywała kolejne górskie doświadczenia i nabywała umiejętności potrzebnych do realizacji największych wyzwań. 16 października 1978 r. jako pierwsza Europejka i trzecia kobieta na świecie, która zdobyła najwyższy szczyt ziemi – Czomolungmę, bardziej znany pod nazwą Mount Everest (8848 m n.p.m.). Po powrocie do kraju Rutkiewicz wspominała o olbrzymim wysiłku jaki musiała pokonać: „Ja podchodząc do szczytu, ostatnie 50 metrów szłam bez tlenu, dlatego, że zalodził mi się wlot do maski tlenowej. Musiałam ją zdjąć i ostatnie metry przeszłam, oddychając powietrzem z zewnątrz. Na tych ostatnich metrach jest się w takim stanie euforii, że szłam do szczytu w tym samym tempie bez tlenu jak z tlenem”. Co ciekawe tego samego dnia konklawe w Rzymie wybrało Karola Wojtyłę na papieża. Rok później, podczas pielgrzymki do Polski Ojciec Święty spotkał się z Wandą Rutkiewicz i powiedział: „Dobry Bóg tak chciał, że tego samego dnia weszliśmy tak wysoko”. Papież otrzymał w prezencie od himalaistki kamień z wierzchołka Mount Everestu.

Miłość od pierwszego wejrzenia

Kilka lat później Rutkiewicz została pierwszą kobietą na świecie, która weszła na K2, jedną z najniebezpieczniejszych gór świata, jedyną, na której powyżej 8000 m.n.p.m. trzeba wykorzystywać umiejętności wspinaczkowe, a nie tylko iść granią. Na swoim koncie miała też inne spektakularne sukcesy – zdobyła osiem z czternastu ośmiotysięczników:  oprócz Mount Everest i K2, także Nanga Parbat, Sziszapangmę, Gaszerbrum II, Gaszerbrum I, Czo Oju oraz Annapurnę. Niewątpliwie była kobietą charyzmatyczną i zdeterminowaną. Czasami za bardzo. Część osób zarzucała jej egoizm. „Nie myślała o tym, że może być ciężarem dla kogoś, kto będzie musiał ją ewentualnie ratować, myślała tylko o swoim celu – opowiadała na łamach książki „Wanda. Opowieść o sile życia i śmierci. Historia Wandy Rutkiewicz” Anny Kamińskiej inna polska himalaistka, Anna Czerwińska, która po kilku wyprawach zrezygnowała niegdyś ze wspinaczki z Rutkiewicz. „Cała sztuka polega na tym, żeby wejść na szczyt i nie stanowić przy tym zagrożenia dla innych oraz żeby starczyło sił na powrót. Wanda w górach była twarda i szła do końca, ale nie myślała o tym, jaki będzie koniec. Z nonszalancją odnosiła się do własnego organizmu i wymagała tego samego od innych”. Sama Rutkiewicz nie miała złudzeń co do niebezpieczeństwa związanego ze wspinaczką.  „Nie możemy od gór oczekiwać ludzkich uczuć. Im jest obojętne co my tam robimy. Pewnego dnia możemy tam zginąć” – mawiała. „Nie należy gór traktować jako ucieczki od ludzi. Ja po prostu tam jeżdżę, bo je pokochałam i to była miłość od pierwszego wejrzenia” – dodawała. Polska himalaistka zaginęła 12 maja 1992 r. na stokach Kanczendzongi, trzeciej co do wielkości góry świata. Góry, która wedle wyznawców hinduizmu jest siedzibą bogów.