Biografia

Jeszcze ćwierć wieku temu jego nazwisko nie było znane nawet większości Polaków. Dzisiaj Witold Pilecki jest w Polsce bohaterem, którego imieniem nazywane są ulice. Młodzież często wybiera go na patrona szkół czy drużyn harcerskich. Jego biografią inspirowane są filmy, muzyka, literatura. Brytyjski historyk, profesor Michael Foot, nazwał Witolda Pileckiego jednym z sześciu najodważniejszych ludzi na świecie walczących w konspiracji podczas II wojny światowej.

pilec

Urodził się w Ołońcu w Rosji. Pochodził z rodziny ziemiańskiej o tradycjach niepodległościowych. Jego dziadek Józef Pilecki został zesłany na Syberię za udział w Powstaniu Styczniowym, a majątek rodzinny na Nowogrodczyźnie uległ częściowej konfiskacie. Młody Witold wychowywał się w Wilnie, gdzie jako uczeń gimnazjum związał się z ruchem harcerskim. Podczas wojny polsko-bolszewickiej bronił Warszawy. Odkrywając w sobie zacięcie artystyczne po powrocie do Wilna rozpoczął studia na Uniwersytecie im. Stefana Batorego jako nadzwyczajny słuchacz Wydziału Sztuk Pięknych. Brak środków utrzymania, ciężka choroba ojca, zadłużenie majątku Sukurcze zmusiły go do rezygnacji z ambitnych planów studiowania. Został właścicielem majątku, który zaczął modernizować i rozwijać w pozytywistycznym duchu pracy organicznej i u podstaw. Założył kółko rolnicze i mleczarnię, której był prezesem. Zajmował się także opieką społeczną. W przerwach od pracy pisał wiersze i malował. Do dziś w kościele parafialnym w Krupie wiszą dwa obrazy pędzla Pileckiego. W dworku w Sukurczach powstało kilka obrazów religijnych tworzonych techniką fresku. Zachowały się także baśniowe obrazy i rysunki namalowane dla dzieci: własnych i znajomych. 

Ochotnik do Auschwitz 

Na miesiąc przed rozpoczęciem II wojny światowej Pilecki otrzymał powołanie do wojska. Na początku września już jako podporucznik rezerwy walczył z Niemcami pod Piotrkowem Trybunalskim. Dywizja Pileckiego została rozbita, a on przedostał się do stolicy, by podjąć działalność konspiracyjną. W okupowanej Warszawie współtworzył Tajną Armię Polską. Po kilku miesiąc podjął się wykonania heroicznej misji. Zgłosił się na ochotnika jako ten, który dobrowolnie da się schwytać w czasie łapanki przeprowadzanej przez Niemców w stolicy. W ten sposób trafił do niemieckiego obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Jego zadaniem było rozpoznanie warunków panujących w obozie oraz opisanie sytuacji więźniów. Już miesiąc później przesłał swoim przełożonym raport – jako pierwszy informował na temat dokonującego się w obozie ludobójstwa. „Zabrnęliśmy, kochani moi, straszliwie. Przerażająca rzecz, nie ma na to słów! Chciałem powiedzieć: zezwierzęcenie… lecz nie! Jesteśmy od zwierząt o całe piekło gorsi!” – pisał w jednej z not. Pozostawał za drutami dwa lata i siedem miesięcy. W tym czasie zorganizował w Auschwitz konspiracyjny Związek Organizacji Wojskowej skupiający ponad sto osób we wszystkich komandach. Skrupulatnie dokumentował przerażającą rzeczywistość obozową, jednak zagrożony aresztowaniem i egzekucją zdecydował się na brawurową ucieczkę. Po opuszczeniu obozu musiał pozostać w ukryciu, mimo to pod fałszywym nazwiskiem wrócił w szeregi ruchu oporu. Brał udział w Powstaniu Warszawskim. Początkowo jako zwykły strzelec w kompanii Warszawianka, później dowodził jednym z oddziałów zgrupowania Chrobry II. Po zakończeniu walk przebywał w niewoli niemieckiej w oflagu w Murnau, gdzie opiekował się młodymi powstańcami. 

Nie ma dla siebie skrawka ziemi… 

Po zakończeniu wojny przybył do Polski, gdzie rozpoczęła się sowiecka okupacja. Zbudował w kraju siatkę konspiratorów, dzięki której przekazywał legalnym polskim władzom w Londynie informacje o postępującej komunizacji i terrorze w Polsce. Po pewnym czasie, za pośrednictwem emisariuszki z Włoch, otrzymał wydany przez gen. Andersa rozkaz wyjazdu na Zachód, gdyż „jest spalony i poszukiwany”. Pilecki ociągał się z podjęciem decyzji. Żona odmówiła wyjazdu z dziećmi, choć sama nalegała na jego wyjazd. Został aresztowany i po torturach skazany na karę śmierci. „Ja już żyć nie mogę, mnie wykończono. Bo Oświęcim to była igraszka” – miał wówczas powiedzieć. Wyrok wykonano strzałem w tył głowy. Rodzina Witolda dowiedziała się o tym dopiero czterdzieści lat później. Pochowany został w bezimiennym dole w niewiadomym miejscu. Do roku 1989 wszelkie informacje o dokonaniach i losie rtm. Pileckiego podlegały w PRL cenzurze. Eleonora Ostrowska, która uczestniczyła w powojennym procesie Witolda Pileckiego, mówiła: „Okradziono go za życia ze wszystkiego, okradziono go i po śmierci. Do dzisiaj spoczywa w nieznanym miejscu. Nie ma dla siebie skrawka ziemi, który byłby śladem jego tożsamości”.